BU İCATLAR DOĞADAN İLHAM ALINARAK ÇIKTI

Son dönemde biyomimetikin adını sıkça duymaya başlamamızın başlıca sebeplerinden biri, azalan doğal kaynakların, verimli kullanımını sağlamaktır. Doğadan gelen güçlü çözümler, çevreye duyarlı projelere de kapı açmakta ve sürdürülebilirliğe destek olmaktadır.

Bütünüyle mükemmel bir sisteme sahip olan doğa, her alanda bize ilham kaynağı olmuştur. Gelişen ve değişen dünyada insan, fiziki olarak ayrıcalığı olmasa da, aklın gücüyle doğanın mucizelerini, yaşamını kolaylaştırmak amaçlı izlemiş ve benzer teknolojiler üretmiştir.

Albert Einstein’ın da dediği gibi “Doğanın derinliklerine bak, sonrasında her şeyi daha iyi anlayacaksın.” Çünkü doğa her zaman bir yolunu bulur… O, koşullar ne olursa olsun, kendini yenileyerek, uyumlanacak güce sahip bir organizmadır. Doğayı taklit etmek ve fikirlerini geliştirmek gelecek için atılan en doğru adımlardan biridir.

Bugün akla gelmeyecek birçok atılım, doğanın küçük ama mucizevi detaylarından ilhamla ortaya çıkmıştır.

Örümcek ağının yapısından yararlanarak ip ve kumaş yapımı, balinaların geniş kuyruğundan ilham alınarak, yüzücülerin kullandığı iki ayağı birleştiren paletlerin kullanılmasına kadar bilim, teknoloji, sanat, mimari, yapay zekâ, nanoteknoloji, robotik, endüstri, askeri araştırmalar, ulaşım gibi birçok alanda doğadan ilham alınmakta ve icatlar çıkarılmaktadır. Bu icatlardan birkaçına birlikte bakalım.

Yalıçapkını Kuşu ve Shinkansen Hızlı Tren

Leonardo Da Vinci’den bu yana doğadan ilhamla ortaya çıkan birçok icat olmuştur. Özellikle kuşlar ve deniz canlıları birçok fikre yol açmış, hatta kuşların aerodinamik özellikleri birçok projede dikkate alınarak tasarımları yapılmıştır.

Shinkansen hızlı treninin burun tasarımında örnek alınan yalıçapkını kuşu başarılı bir biyomimektik projesidir. Yalıçapkını gagasının biraz değiştirilmiş bir versiyonuyla, Shinkansen’in burun tasarımı başarıyla tamamlanmıştır.

Nautilus ve Denizaltı

Dünyada ilk kullanılabilir denizaltı olan Nautilus, aynı ada sahip deniz canlısından ilham alınarak tasarlanmıştır. Aynı sistemle tasarlanan denizaltı; dalış tankları suyla dolunca, sudan daha ağır hale gelir, dibe dalar ve eğer tanktaki su, basınçlı hava ile boşaltılırsa, denizaltı tekrar su yüzüne çıkar.

Örümcek Ağı ve Kevlar

Kevlar, sağlam lifli bir yapıya sahip hafif karbon kökenli bir malzemedir. Dünyaca en büyük kimya üreticilerinden biri olan Dupond, örümcek ağının yapısını çözmek adına yaptığı araştırmalara milyonlarca dolar harcadı. Araştırmalar sonucu elde edilen bilgiyle, örümcek ağı taklit edilerek şuan bilinen en sağlam malzeme üretildi.

Günümüzde sağlamlık gerektiren birçok üründe bu malzeme kullanılıyor. Bunlara örnek olarak, uçak kanatlarını, madencilerin giysilerini, tankları ve gemileri bağlamak için kullanılan halatları gösterebiliriz.

Termitler ve Mimari

Mimaride doğadan esinlenilen tasarımlar, tahmin ettiğimizden çok daha fazladır. Sadece mimari bir tasarım olmakla kalmayıp işlevsel olarak da doğadan esinlendiklerimiz arasında termitler var. Aynı zamanda beyaz karınca adıyla da biline termitler, çamurdan yuvalarını yaparken, duvarlar arasında hava boşluğu bırakarak, evlerinin sıcak hava koşullarına karşı uyumlu ve serin olmasını sağlamaktadır. Zimbabve’de inşa edilen Eastgate binası, tam da bu sistemle tasarlanmış ve bu sayede 5 yılda yaklaşık 3,5 milyon dolar enerji tasarrufu sağlamıştır.

Dulavrat Otu ve Velcro

George de Mestral, bir yürüyüş esnasında köpeğinin tüylerine ve kendi kıyafetlerine yapışan Dulavat Otu’nu keşfetmiştir. Tüylerin arasından ve kıyafetlerden zorla ayırdığı bu ot, ona tekstil sektöründe sıkça gördüğümüz ve halk dilinde “Cırtcırt” olarak adlandırdığımız Velcro bantı için ilham vermiştir.

Nilüfer Çiçeği ve Nano teknoloji

Dışarıdan fark edilmese de Nilüfer çiçeği, 10-15 mikrometre mesafede ve 0.1 mikrometre genişliğinde tellerden oluşan engebeli çok özel bir yüzeye sahiptir. Sahip olduğu bu pürüzlü yüzey sayesinde, su damlacıkları yüzeyle temas etmeden akıp gitmektedir. Genellikle bulanık sularda görülen Nilüfer çiçeği, yüzeyine değmeden akıp giden damlalar sayesinde kir ve toz üzerinde birikmeden temizlenir. Nilüfer çiçeğinin bu muhteşem özelliğinden yola çıkılarak geliştirilen bir madde, binalar üzerinde uygulanan malzemelerde kullanılmaktadır.

Sinek ve Fermuar

Tekstilde büyük ve önemli bir yere sahip fermuarın icadından önce açma kapama bölümlerinde, bağcık, çıt çıt, düğme gibi ürünler kullanılıyordu. Tasarımda sineğin ağzından esinlenilen fermuar, 1913 yılında kolay ve önemli bir çözüm olarak hayatımıza girdi. Fermuarın basit yapısının ardında çok ciddi bir çalışma var. Tasarımı oldukça uzun bir zaman alan fermuar, Maryland Üniversitesi'nden tarihçi Robert Friedel'e göre bilgisayar ve uçağın icadından daha uzun sürdü.

Kambur Balina ve Rüzgar Türbinleri

İlk bakışta rüzgâr türbini ve kambur balina ilgisiz görünse de, kuşlar ve deniz canlıları birçok teknolojik gelişime ışık olmuştur. Kambur balinalar 30-40 ton ağırlığa sahip çok büyük canlılardır. Bu özel canlıların yüzgeçleri tırtıklı bir yapıya sahiptir ve bu yapı sayesinde kambur balinalar, azalan sürtünme kuvvetiyle daha az enerji sarf ederek hareket eder.

Kambur balinalardaki bu sistem, rüzgâr türbinlerinin tasarımı için de yol gösterici olmuştur ve türbinlerin performansı %40 artmıştır.

Stenocara Böceği ve Çöl Sisi Hasadı

Afrika’nın Namib Çölü, sıcak ve çorak bir iklime sahiptir. Burayı yaşanılır kılan en önemli şey yılın 300 gününün sisli olmasıdır. Yaşamın en önemli unsurlarında biri olan su burada sis olarak bulunur. Çölde yaklaşık 300 çeşit canlı yaşamaktadır ve hepsi bu iklim koşuluna uyumlanmış durumdadır. Su ihtiyacını sıra dışı bir yöntemle sağlayan Stenocara böceği; arka tarafında sıvılaşan su damlalarını ağız yönünde aktararak içilebilir. Stenocara böceğinden ilhamla geliştirilen su toplama mekanizması ile bu sıcak ve kurak bölge için potansiyel bir çözüm üretilmiştir.