JAMES WEBB UZAY TELESKOBU'NDAN
UZAYIN İLK RENKLİ VE DERİN FOTOĞRAFLARI İLE
uzay fotoğrafçılığı

Herkesi heyecanlandıran bu fotoğrafların, evrene dair çözülememiş birçok noktaya ışık tutacağı düşünülüyor.
Peki teknoloji bu kadar gelişmeden önce evrenin fotoğrafları nasıl çekiliyordu?

Fotoğrafçılık ve Uzay

Fotoğrafçılık, uzay araştırmalarının bir parçası olarak gelişti. Günümüz astronotlarına sadece Uluslararası Uzay İstasyonu'nda nasıl bilimsel deneyler yapacakları öğretilmiyor, aynı zamanda fotoğrafçılık konusunda da eğitim alıyorlar. Sadece diğer gezegenler hakkında değil, kendi gezegenimiz hakkında da görüntülerden çok şey öğrenilebiliyor. ISS'deki astronotlar; uzaydan, buzullardan ve diğer birçok jeolojik, meteorolojik ve coğrafi özellikten gelen fırtınaları fotoğraflıyor.

1845

Dagerotip teknolojisinden yararlanan Fransız fizikçiler Louis Fizeau ve Leon Foucault, güneşin ilk başarılı fotoğraflarını 2 Nisan 1845'te çekti. Saniyenin 1/60'ı oranında bir pozlama ile çekilen orijinal görüntü, yaklaşık olarak 12 cm çapında birkaç güneş lekesi yakaladı.

Kaynak: www.spacecenter.org

1946

İlk olarak 1965 yılında Sovyetler yörüngeye uydu fırlatmış olsa da New Mexico'daki Amerikalı bilim insanları ve araştırmacılar 24 Ekim 1946’da uzaydan ilk fotoğrafları çekti.

1966

23 Ağustos 1966'da Lunar Orbiter 1 tarafından, Ay'dan Dünya'nın ilk görüntüsü çekildi. Yaklaşık 380.000 kilometre mesafeden çekilen bu görüntü, İstanbul'dan Cape Town’un bölgelerine kadar Dünya'nın yarısını gösteriyordu. Diğer yarısı ise o günlerde gizemini koruyordu.

1982

482 °C yüzey sıcaklıklarına ve Dünya'ya göre 92 kat daha yüksek atmosferik basıncına rağmen, Rus uzay aracı Venera 13, 1 Mart 1982'de Venüs'ün çöl benzeri yüzeyinin ilk renkli fotoğraflarını çekti.

Kaynak: www.nasa.gov

1990

Dünya’nın ilk uzay teleskobu olan ve 24 Nisan 1990 yılında STS-31 göreviyle uzaya fırlatılan Hubble Uzay Teleskobu, tam 30 yıldır Dünya çapındaki gök bilimcilere kaynak sağlamaya devam ediyor.

2003

8 Mayıs 2003'te NASA'nın Mars Global Surveyor gemisindeki bir kamera tarafından, Dünya’nın görüntüsü yakalandı. Dünya'dan 139 milyon kilometre uzaklıkta Mars'tan çekilen görüntü, Dünya'nın Batı Yarımküresinin aydınlatılmış bir dilimini ve içinde yaşadığımız dünyanın göksel bir perspektifini ortaya koydu.

Kaynak: www.i.ytimg.com

2009

Ötegezegenlerin keşfine büyük katkılarda bulunan Kepler Uzay Teleskobu, 7 Mart 2009 günü uzaya gönderildi. Kullanıldığı 9 yıl 7 ay ve 23 gün boyunca Kepler, 530 bin 506 yıldız gözlemledi ve 2 bin 662 gezegen keşfetti. 15 Kasım 2018 günü, yakıtının da tükenmesiyle Kepler Uzay Teleskobu’nun görevi sonlandı.

Kaynak: www.nasa.gov

2018

Ötegezegen keşfine devam edebilmek için 18 Nisan 2018 tarihinde gönderilen TESS Uzay Teleskobu, bugün gök bilimciler için yeni ötegezegenleri keşfetmeye devam ediyor. Güncel teknolojinin kullanımıyla da çok uzakta olan gök cisimlerini daha hassas ve daha net bir şekilde gözlemleniyor.

Kaynak: www.nasa.gov

2021

Gelin, James Webb Uzay Teleskobu’nu yakından tanıyalım.

James Webb Teleskobu

James Webb Teleskobu, bugüne kadar uzaya gönderilen en güçlü ve en yetenekli teleskop… Adını, 2002'de NASA'nın Apollo programından sorumlu müdürü olan James E. Webb'ten aldı. James Webb Teleskobu, 2021’in Aralık ayında fırlatıldı ve 2022’nin Ocak ayında Dünya’dan 1,5 milyon km uzaklıktaki yörüngesine girdi.
James Webb, yıllar önce uzaya gönderilen Hubble Uzay Teleskobu'nun kısmen yerini alacak şekilde planlandı. Hubble’ın yaklaşık yarısı kadar bir kütleye sahip olan James Webb’in ana aynası berilyumla kaplanmış 18 altıgen aynadan oluşuyor. 6,5 metre çapı ve 25,4 metrekare yüzey alanıyla Hubble’dan daha hacimli... James Webb, Hubble'ın haftalar süren görüntüleme ile ulaştığının çok ötesini, 12,5 saat gibi kısa bir sürede kaydedebiliyor.

13,5 milyar yıl öncesine yolculuk…

James Webb, kızılötesi ışık yoluyla görüntüler yakalayabiliyor ve böylelikle insan gözünün tespit edemeyeceği derinlikleri görebiliyor. Uzaydaki toz ve bulutların ötesine bakabilen teleskop, yıldız ve galaksilerin 13,5 milyar yıldan daha öncesine uzanan doğuşuna şahit oluyor.
Yani teleskop insanlığın daha önce göremediği kadar eski dönemleri gözlemleyebiliyor. James Webb’e dair bu ve daha birçok özellik, teleskobun ne denli yetenekli olduğunu kanıtlıyor. NASA Başkanı Bill Nelson; insanların, evrenin başladığı Büyük Patlama’dan sonra neler olduğunu anlamaya hiç olmadığı kadar yaklaştığını söylüyor.
İşte uzayın bugüne kadar çekilen en renkli ve derin fotoğrafı….

Görüntü, toplam 12,5 saat süren ve farklı dalga boylarındaki görüntülerin birleştirilmesi ile oluşturuldu. NASA, fotoğrafı paylaşırken, ‘’Bu fotoğraf, elinize aldığınız bir kum tanesini gökyüzüne kaldırdığınızda orada kapladığı alanı gösteriyor." açıklamasında bulundu.
Şaşırtıcı olan kısmı, fotoğrafın içinde farklı uzaklıklarda, yüzlerce galaksinin olması ve bu galaksilerin her birinin içerisinde milyarlarca yıldızın yer alması. Fotoğrafa daha genel bakıldığında şu sonucu çıkarmak mümkün: ‘’Bu fotoğraf karesinin içinde potansiyel olarak trilyonlarca gezegen var.’’

Evrendeki en hızlı şey, ışık hızı…

James Webb teleskobunun çektiği fotoğraftaki parlak yıldızlar ve yanlarındaki galaksiler, aynı kare içinde görünse de bize çok uzak… Yıldız ve galaksi ışıklarının, bulunduğu noktadan bize ulaşması dahi yaklaşık 4,6 milyar yıl sürüyor. Bu ne demek? Bu fotoğrafta görülen yıldız ve galaksilerin ne durumda olduğunu, ancak 4,6 milyar yıl sonra bilebileceğiz. James Webb’in lensine düşen her ışık, bize kaynağından gecikmeli olarak geliyor. Tıpkı şimşek çaktığında, sesin gecikmeli olarak gelmesi gibi…

Fotoğrafta dikkat çeken başka bir nokta, bazı galaksilerin bükülmüş ve uzamış gözükmesi. Bunun sebebi; görüntülenen galaksi kümesinin devasa kütlesi ve kütle çekimi sebebiyle arkada gözüken galaksilerin bize doğru gelen ışıklarını da bükmesi...

NASA geçtiğimiz günlerde, uzayın derinliklerine dair başka fotoğraflar da yayınladı. Fotoğraflar arasında, dünyadan 1150 ışık yılı uzaklıktaki bir yıldızın yörüngesinde dönen WASP 96-b olarak adlandırılan dev gaz kütlesi, Southern Ring (Sekiz Patlama) adlı gaz bulutu, Carina Nebula adlı bir gaz bulutu ve Stephans Quintet (Stephan Beşlisi) adlı dev şok dalgaları ve gelgit kuyruklarını gösteren bir galaksi kümesi yer aldı.

Evrene dair yeni bulgular için James Webb Teleskobu uzayın derinliklerindeki görevine hala devam ediyor... İlerleyen dönemlerde gelecek yeni uzay fotoğrafları ile bilinmeyenin kapıları aralanacak gibi duruyor.