MUHTEŞEM BİR DÜNYA: OKYANUS DALGALARI

DOĞAL HARİKALARIN ARKASINDAKİ BİLİMİ HELEN CZERSKI İLE KEŞFEDİYORUZ. AYNI ZAMANDA BİR BBC SUNUCUSU OLAN HELEN, UCL ÜNİVERSİTESİNİN MEKANİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜNDE FİZİKÇİ VE DENİZBİLİMCİ OLARAK GÖREV ALIYOR. HELEN, BİLİM, ATMOSFERİMİZ VE OKYANUSLAR HAKKINDA KONUŞMALAR VE YAZILAR HAZIRLIYOR.

Yüzyıllar boyunca fırtınalı denizleri aşan gemiciler, karaya ayak bastıklarında (eğer yeterince şanslılarsa) yaşamlarını toprak üzerinden sürdüren soydaşlarına devasa dalgaların ve hırçın derinliklerdeki tehlikelerin hikayelerini anlatırlar. Ancak modern bilim, beyaz köpüklü sularda en deneyimli deniz kurtlarının bile fark edemediği şeyler görüyor: Dalgaların altındaki gizli baloncuklar dünyası ve denizlerin dünyamızın iklimini dengede tutmaya yardımcı olan küresel rollerini…

Rüzgar, okyanus yüzeyi üzerinde itici bir güç oluşturdukça dalgaların çoğunluğu kıyıların uzağındaki açıklıklarda kırılıyor. Rüzgar hızı saatte 32 km’nin üzerine çıktığında, bu dalgalar yükselip dikleşerek nihayetinde kırılıyor. Denizciler yüzeydeki beyaz köpük izlerini görebilseler de suyun altında oluşan çok sayıdaki baloncuğu gözlemleyemiyorlar. Atmosferin bu küçük ve geçici kapsülleri sular tarafından yakalanıyor.

Bu kapsüller arasında boyu 1 mm’den büyük olanlar, suyun en üstünde yer alan bir metrelik katmanda kısa ömürlü tanecikler oluşturuyor ve bu tanecikler güneş altında turkuaz renkte parlıyor.

Ancak, 1.000 kat daha küçük olan milyonlarca mikroskobik baloncuk, tekrar yüzeye çıkıp kırılmadan önce okyanusun derinliklerinde saatlerce sürüklenebilen uzun süreli gayzerler oluşturuyor.

Sürüklenen bu baloncuklar, atmosfer ile okyanus arasında fazladan bir temas alanı olarak görev yaparak havayla su arasında gerçekleşen fiziksel ve kimyasal reaksiyon için daha fazla zaman ve alan sağlıyor.

Büyük bir fırtınanın gerçekleştiği her yerde, denizin daha derinden nefes aldığını söyleyebiliriz. Karbon dioksit gazı söz konusu olduğunda bu durum özellikle önem kazanıyor. Bu gazı sönümleyerek insanın atmosfer üzerindeki etkilerini aşağıya çeken okyanuslar, bu bakımdan insanlığa önemli bir fayda sağlıyor.

Bu durum, köpük izleriyle bezenmiş bir deniz manzarasına baktığınızda, aslında okyanusun atmosfere sağladığı faydaya tanık olduğunuz anlamına geliyor Patlayan bir baloncuk, yukarıya doğru hareket eden minicik partiküllerin açığa çıkmasına neden oluyor. Bu partiküller tuz, organik bitki maddecikleri, algler veya bakteriler içeriyor. Bu minik atmosfer partikülleri havada buharlaşan suyu kendilerine çekiyor, ortaya çıkan damlacıklar ise gökyüzünde gördüğümüz bulutları oluşturuyor.

Kırılan dalgalar denizciler için heyecan ve huzursuzluk anlamına gelse de gezegenimizin yüzeyi ve bizi koruyan atmosfer arasında önemli bir bağlantı yaratıyor. Baloncuklar tek başlarına oldukça küçük olsalar da bir araya geldiklerinde gezegenimizin tamamı üzerinde etki sahibi oluyor.